اعمال شب بيست و سوم ماه رمضان (شب قدر)

اعمال شب بيست و سوم ماه رمضان (شب قدر)
مجموعه: اعمال مستحبي   
دعاي شب بيست و سوم ماه رمضان,اعمال مخصوص شب بيست و سوم ماه رمضان
اكثر احاديث معتبر دلالت دارد كه شب بيست و سوم، شب قدر است
شب بيست و سوم:
اين شب، از دو شب قبل برتر است و از احاديث متعدد اينگونه احتمال داده مي‌شود كه شب قدر همين شب است. در روايتي از امام باقر(ع) نقل شده است كه مردي در ماه رمضان خدمت رسول خدا (ص) آمد و به آن حضرت عرض كرد: من در بيرون مدينه به سر مي‌برم و شتر و گوسفند دارم كه نمي‌توانم همه شب در مدينه حاضر شوم. دوست دارم شبي را به من معرفي كني تا آن شب را به مدينه بيايم و در نماز و عبادت حاضر باشم . حضرت او را به نزد خود فراخواند و به طور در گوشي آن شب را معرفي كرد.
آن مرد نيز وقتي شب‌هاي بيست و سوم ماه رمضان فرا مي‌رسيد، با همه خانواده و فرزندان و غلامان به مدينه مي‌آمد و آن شب را مي‌ماند و صبحگاهان به منزل خويش بر مي‌گشت.
همچنين در روايت ديگري نقل شده است كه رسول خدا(ص) در شب بيست و سوم ماه رمضان به سر و روي خانواده‌اش آب مي‌پاشيد تا به خواب نروند ( و از فضيلت اين شب بهره بگيرند).
روايات متعدد ديگري نيز داريم كه مي‌گويد: شب قدر، شب بيست و سوم است. مرحوم "علامه مجلسي" نيز در كتاب "زادالمعاد" مي‌گويد:"‌اكثر احاديث معتبر دلالت دارد كه شب بيست و سوم، شب قدر است".
اعمال مخصوص شب بيست و سوم ماه رمضان
در شب بيست و سوم ماه مبارك رمضان، غير از اعمال مشترك شب‌هاي قدر، اعمال ديگري نيز وارد شده است تا فردي كه اين شب را به احيا مي‌گذراند در كنار اعمال مشترك شبهاي قدر، آنها را نيز انجام دهد، كه شرح آن در ادامه مي آيد:
1- سوره عنكبوت و سوره روم را بخواندكه امام صادق(ع) فرمود: " هركس در شب بيست و سوم، سوره‌هاي عنكبوت و روم را بخواند، به خدا سوگند! اهل بهشت است".
2- هزار مرتبه سوره "انا انزلناه" (سوره قدر) را بخواند.
3- سوره " حم دخان" (سوره دخان) را بخواند.
4- محمّد بن عيسى به سند خود از امامان‏ صالح عليهم السّلام روايت كرده كه فرمودند:در شب بيست ‏وسوم از ماه رمضان اين دعا را به دفعات بخوان،در حال سجود و قيام و قعود.و بر هر حالى كه هستى در تمام ماه،و در طول حياتت تا جايى كه ممكن باشد،و هر زمانى كه به يادت آيد.بعد از ستايش پروردگار به بزرگوارى،و فرستادن صلوات بر پيامبر صلى اللّه عليه و آله مى‏گويى:
اَللهمَّ كُن لوليّكَ الحُجةِ بنِ الحَسَنِ صَلَواتُكَ عَلَيهِ و عَلي ابائهِ في هذهِ السّاعةِ، و في كُلّ ساعَة وَليّا و حافظا وقائِداً وَ ناصِراً وَ دَليلاً وَ عَيناً حَتّي تُسكِنَهُ اَرضَكَ طَوعاً و تُمَتّعَهُ فيها طَويلًا.
حجت بن الحسن كه درودهايت بر او و پدرانش باد،در اين ساعت،و در هر ساعت سرپرست و نگهبان و پيشوا و ياور و راهنما و ديده‏ باه(باش،تا او را با رغبت مردم در زمينت سكونت دهى،و زمانى طولانى بهره‏مندش سازى.
دعاي شب بيست و سوم ماه رمضان,اعمال مخصوص شب بيست و سوم ماه رمضان
 هركس در شب بيست و سوم، سوره‌هاي عنكبوت و روم را بخواند از بهشتيان است
5- همچنين مي خواني:
يا مُدَبّرَ الاُموُرِ ،يا باعِثَ مَن في القُبُور،يا مُجرِي البُحُور،يا مُلَيّنَ الحَديدِ لِداوُد ، صَل عَلي مُحَّمد وَافعَل بي كَذا وَ كَذا اَلليلَةَ اليلَةَ
اى تدبيرگر امور، اى برانگيزنده مردهاى در گور،اى روان كننده درياها،اى نرم كننده آهن براى داود،بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست‏ و با من چنين و چنان كن امشب،امشب
(به جاى«كذا و كذا»حاجات خود را بخواهد)
و دست‌هاى‏ خود را در وقت خواندن «يا مدبّر الامور»تا آخر به سوى آسمان بردار و اين دعا را در حال ركوع، سجود، ايستاده و نشسته بخوان و آن را تكرار كن و در شب آخر ماه رمضان هم بخوان.
6-اين دعا را بخواند:
اللَّهُمَّ امْدُدْ لِي فِي عُمُرِي وَ أَوْسِعْ لِي فِي رِزْقِي وَ أَصِحَّ لِي جِسْمِي وَ بَلِّغْنِي أَمَلِي وَ إِنْ كُنْتُ مِنَ الْأَشْقِيَاءِ فَامْحُنِي مِنَ الْأَشْقِيَاءِ وَ اكْتُبْنِي مِنَ السُّعَدَاءِ فَإِنَّكَ قُلْتَ فِي كِتَابِكَ الْمُنْزَلِ عَلَى نَبِيِّكَ الْمُرْسَلِ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاءُ وَ يُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْكِتَابِ
خدايا عمرم را طولانى گردان،و روزى‏ام را وسعت بخش،و بدنم را تندرست بدار،و به آرزويم برسان،و و اگر در زمره بدفرجامان،هستم،مرا از آن گروه محو كن،و در گروه سعادتمندان ثبت فرما،كه تو در كتاب فرو فرستاده‏ به پيامبر مرسلت(درود تو بر او و خاندانش)فرمودى:خدا محو مى‏كند آنچه را بخواهد و ثبت مى‏نمايد آنچه را اراده كند و كتاب جامع نزد اوست.
7- بخواند دعاي :
اللَّهُمَّ اجْعَلْ فِيمَا تَقْضِي وَ فِيمَا تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ وَ فِيمَا تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَكِيمِ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ مِنَ الْقَضَاءِ الَّذِي لا يُرَدُّ وَ لا يُبَدَّلُ أَنْ تَكْتُبَنِي مِنْ حُجَّاجِ بَيْتِكَ الْحَرَامِ فِي عَامِي هَذَا الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ الْمَشْكُورِ سَعْيُهُمْ الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ الْمُكَفَّرِ عَنْهُمْ سَيِّئَاتُهُمْ وَ اجْعَلْ فِيمَا تَقْضِي وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُطِيلَ عُمْرِي وَ تُوَسِّعَ لِي فِي رِزْقِي
خدايا قرار ده در آنچه حكم مى‏كنى،و مقدّر مى‏نمايى،از فرمان حتمى، در آنچه از كار حكيمانه جدا مى‏سازى در شب قدر،از حكمى كه بازگشت نپذيرد،و تغيير نيابد،اينكه مرا در اين سال از حاجيان خانه محترمت بنويسى،حاجيانى كه حجّشان پذيرفته،و سعيشان قبول افتاده،و گناهانشان‏ آمرزيده گشته،و بديهايشان محو شده است،و قرار ده در آنچه فرمان مى‏دهى و مقدّر مى‏نمايى كه عمرم را طولانى گردانى،و در روزى‏ام‏ وسعت بخشى. 
اعمال شب بيست و سوم،شب بيست و سوم ماه رمضان
خواندن هزار مرتبه سوره "انا انزلناه" در شب قدر فضيلت بسيار دارد
 8-دعايى را كه در كتاب«اقبال»آمده است بخواند:
يَا بَاطِنا فِي ظُهُورِهِ وَ يَا ظَاهِرا فِي بُطُونِهِ وَ يَا بَاطِنا لَيْسَ يَخْفَى وَ يَا ظَاهِرا لَيْسَ يُرَى يَا مَوْصُوفا لا يَبْلُغُ بِكَيْنُونَتِهِ مَوْصُوفٌ وَ لا حَدٌّ مَحْدُودٌ وَ يَا غَائِبا [غَائِبُ‏] غَيْرَ مَفْقُودٍ وَ يَا شَاهِدا [شَاهِدُ] غَيْرَ مَشْهُودٍ يُطْلَبُ فَيُصَابُ وَ لا يَخْلُو [لَمْ يَخْلُ‏] مِنْهُ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ وَ مَا بَيْنَهُمَا طُرْفَةَ [طَرْفَةَ] عَيْنٍ لا يُدْرَكُ بِكَيْفٍ [بِكَيْفَ‏] وَ لا يُؤَيَّنُ بِأَيْنٍ [بِأَيْنَ‏] وَ لا بِحَيْثٍ [بِحَيْثُ‏] أَنْتَ نُورُ النُّورِ وَ رَبُّ الْأَرْبَابِ أَحَطْتَ بِجَمِيعِ الْأُمُورِ سُبْحَانَ مَنْ لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْ‏ءٌ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ سُبْحَانَ مَنْ هُوَ هَكَذَا وَ لا هَكَذَا غَيْرُهُ
اى پنهان در حال آشكار بودنش،و اى آشكار در حال پنهان بودنش‏ و اى پنهانى كه مخفى نمى‏شود،اى آشكارى كه ديده نمى‏شود،اى به وصف آمده‏اى كه هيچ ممكنى به حقيقتش نمى‏رسد و هيچ حدّ بسته‏اى به او احاطه پيدا نمى‏كند،و اى غايب گم نشده،اى حاضرى كه مشهود نيست،تا آنكه جستجو شود و او را بيابند،آسمانها و زمين و آنچه بين آنهاست،به اندازه چشم برهم‏زدن از او خالى نيست،به كيفيتى معيّن دانسته نمى‏شود و محدود به مكان و جهت نمى‏گردد،تويى روشنايى نور،پروردگار پرورندگان،به همه امور احاطه كرده‏اى، منزّه است آن‏كه چيزى همانندش نيست،و او شنوا و بيناست،منزّه است آن‏كه داراى اين صفات است و براى غير او چنين صفاتى نيست.
سپس آنچه را مى‏ خواهى از خدا طلب كن
9: غير از غسل اوّل شب،غسلى هم در آخر شب انجام دهد.بدان كه براى‏ غسل و شب زنده‏دارى اين شب و زيارت امام حسين عليه السّلام،و صد ركعت نماز،فضيلت بسيار نقل شده است،و انجام اين اعمال مورد تأكيد است.
شيخ طوسى در كتاب«تهذيب»از ابو بصير از امام صادق عليه السّلام روايت كرده كه آن‏ حضرت فرمود:در شبى كه اميد مى‏رود شب قدر باشد،صد ركعت نماز بخوان در هر ركعت پس از سوره«حمد»ده مرتبه‏ سوره«توحيد»را قرائت كن،گفتم:فدايت شوم،اگر ايستاده قدرت نداشته باشم چه؟فرمود نشسته بخوان،گفتم‏ اگر نتوانم،فرمود:به همان حالى كه در بسترت به پشت خوابيده‏اى اين نماز را بخوان.
از كتاب»دعائم الاسلام«روايت‏ شده كه رسول خدا صلى اللّه عليه و آله در دهه آخر ماه رمضان بستر خود را جمع مى‏كرد،و براى عبادت كمر همّت را محكم مى‏بست،و در شب بيست‏وسم اهل خود را بيدار مى‏كرد،و آنهايى را كه خواب در ربوده بود،به رويشان آب مى‏پاشيد،و حضرت فاطمه عليها السلام‏ در اين شب اجازه نمى ‏داد احدى از اهلش بخوابد،و خواب آنها را به كمى طعام علاج مى‏ فرمود،و آنها را با خواباندن‏ در روز براى بيدارى و احياى شب آماده مى ‏كرد،و مى‏ فرمود:محروم كسى است كه از خير اين شب محروم بماند. روايت شده كه امام صادق عليه السّلام به بيمارى سختى دچار شده بود،وقتى شب بيست‏ وسوم ماه رمضان رسيد،به‏ خدمتكارانش دستور داد او را به مسجد بردند،و تا صبح در مسجد بود.
علاّمه مجلسى(ره)فرموده است هرقدر كه خواندن قرآن ممكن باشد،در اين شب خوانده شود،و دعاهاى صحيفه‏ كامله(سجاديه)،به ويژه دعاى مكارم الأخلاق،و دعاى توبه قرائت گردد،و روزهاى اين شبها را نيز بايد حرمت نهاد،و به عبادت و تلاوت قرآن به سر آورد،زيرا در احاديث معتبر آمده است كه روز قدر در فضيلت همانند شب قدر است