مهمترين اعمال مستحبي براي رشد اخلاقي

مهمترين اعمال مستحبي براي رشد اخلاقي

مجموعه: اعمال مستحبي

برخي از اعمال مستحبي هستند كه به ما كمك مي كنند،  حال بهتري داشته باشيم و براي انجام واجبات آماده تر باشيم ، اين اعمال به ما كمك مي كنند درهاي ورود شيطان و وسوسه هايش را ببنديم و در نتيجه كمتر گناه كنيم .

خداوند از طريق قرآن كريم با ما صحبت مي كند

 
در اين مقاله به 5 عمل مستحبي ، كه تأثير زيادي بر روح و روان و اعمال ما دارند اشاره مي كنيم:‌

 1- دائم الوضو بودن
دائم الوضو بودن توفيقي است كه اگر شامل حال انسان شود؛ داراي آثار و بركاتي فراوان مي باشد. وضو بر وضو توجه انسان را نسبت به خداوند بيشتر مي نمايد و راه ذكر قلب را بر انسان مي گشايد.

رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود:  اگر توانستي شب و روز با وضو باشي اين كار را انجام بده، زيرا اگر در حال وضو از دنيا بروي شهيد خواهى بود.(بحارالانوار: ج 77(80) ، ص 305)  

 پيامبر خدا صلي الله عليه و آله مي فرمايند: فرداي قيامت ، خداي متعال امّت منِ را بين بقيّه‌ ي امّت‌ها در حالي محشور مي‌كند، كه به خاطر وضويي كه در دنيا گرفتند روسپيدند و پيشاني‌هاي نوراني‌يي دارند.(مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل ج 1 ص 357) وضو گرفتن مكرر جهت دائم الوضو بودن، اسراف نيست .

 2- انس با قرآن و تلاوت آن
قرآن كتاب خداوند متعال است ، خداوند از طريق قرآن كريم با ما صحبت مي كند ، روحي كه هم كلام با خداوند مي شود ، دچار خمودي و گرفتگي نمي شود:

خداوند متعال مي فرمايد :‌«إِنَّ الَّذِينَ يَتْلُونَ كِتَابَ اللَّـهِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَنفَقُوا مِمَّا رَ‌زَقْنَاهُمْ سِرًّ‌ا وَعَلَانِيَةً يَرْ‌جُونَ تِجَارَ‌ةً لَّن تَبُورَ‌ *لِيُوَفِّيَهُمْ أُجُورَ‌هُمْ وَيَزِيدَهُم مِّن فَضْلِهِ ۚ إِنَّهُ غَفُورٌ‌ شَكُورٌ‌ .[فاطر/29،30 ]

؛‌كساني كه كتاب الهي را تلاوت مي‌كنند و نماز را برپا مي‌دارند و از آنچه به آنان روزي داده‌ايم پنهان و آشكار انفاق مي‌كنند، تجارتي (پرسود و) بي‌زيان و خالي از كساد را اميد دارند. * (آنها اين اعمال صالح را انجام مي‌دهند) تا خداوند اجر و پاداش كامل به آنها دهد و از فضلش بر آنها بيفزايد كه او آمرزنده و شكرگزار است!».

قرآن از اين جهت كه سخن خداست، حامل آثار وضعى و هدايت‌بخش است نفوذ آن بر قلب ها عميق است.

پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) فرموده است: «و لقد تجلى الله فى كلامه و لكنهم لايبصرون»(عوالى الاوالى خ 4 ص 1191) خدا به تحقيق در كلام خود تجلى يافته اما بشر آن را به خوبى درك نمي‌كند.

پيامبر اكرم(صلي الله عليه و آله) مى‌فرمايد: «اگر زندگى سعادت‌مندان، مرگ شهدا، نجات در روز جزا ، امنيت در روز هراس و نور در روز ظلمت ، سايبان در روز حرارتِ شديد ،‌سيراب شدن در روز عطش ، ارزش و سنگينى در روز سبكى اعمال را مى‌خواهى، پس قرآن را مطالعه كن، چرا كه قرآن يادآور خداى رحمان و حافظ از شيطان و عامل برترى در ترازوى اعمال است».[ميزان الحكمه، ج‌8، ص‌74]

 3- زياد استغفار كردن
در تكاپوي حيات مادي، و  تلاش هاي روزانه چه بسيار است كه ما از ياد خداوند متعال غافل مي شويم و چه بسا كه در اين ميان  به طور كلي فراموش كنيم كه در محضر خداوند متعال هستيم و مرتكب گناه بشويم.

اگر اين نكته يادمان باشد كه غفلت از ياد خداوند اثرات سوئي دارد هر لحظه به خود تلنگر خواهيم زد و از هر خطايي ريز يا درشت عذر خواهيم خواست ، همانطور كه اگر معلممان، مديرمان، والدينمان ما را زير ذره بين بگذارند و ما بدانيم كه تحت كنترل هستيم دست از پا خطا نخواهيم كرد.

رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلم) نيز در اين زمينه مى فرمايند:
مَنْ أَكْثَرَ الإِسْتِغْفارَ جَعَلَ اللهُ لَهُ مِنْ كُلِّ هَمّ فَرَجاً وَ مِنْ كُلِّ ضيق مَخْرَجاً وَ يَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لايَحْتَسِبُ. (بحارالأنوار ، ج 90 ، ص 281 ) ؛‌كسى كه زياد استغفار گويد و از خدا عذرخواهى كند، خداوند از هر غصّه اى برايش گشايشى قرار دهد و از هر تنگنايى راه فرارى پيش پايش گذارد و او را از جايى كه گمان ندارد روزى مى دهد.

مهمترين اثر استغفار اين است كه باعث مي شود حال ما بهتر شود ، غبار گناه از روح ما زدوده شود، و ما به طور ناخودآگاه به معنويات تمايل پيدا مي كنيم.

اميرالمومنين(عليه السلام) در سخن پر مغزى مى فرمايند:

تَعَطَّروا بِالإِسْتِغْفارِ ، فَلا تَفْضَحَنَّكُم رَوائِحُ الذُّنُوبِ. (وسائل الشّيعه ، ج 16 ، ص 70 ; بحارالأنوار ، ج 6 ، ص 22 ) ؛‌با استغفار و آمرزش خواهى از خداوند، خود را معطّر كنيد، تا بوى بد گناهان شما را رسوا نكند. 

 مهمترين اثر استغفار اين است كه باعث مي شود ، غبار گناه از روح ما زدوده شود

 4- شب زنده داري
اگر مي خواهيم در مسير رشد اخلاقي به جايي برسيم، اگر مي خواهيم اين هياهوي دنيا ما را در خود نبلعد و در خواب غفلت عمرمان هدر نشود بايد، شب را دريابيم، شب و قرارهاي پنهاني با خداوند مهرباني ها ....

شب، زمان اسرار آميزي است سكوت شب پر از حرف است، پر از ذكر است، اگر نيم شبي از رختخواب گرم خود بيرون بيايم و در دل شب ، سر بر آستان خداوند خود بگذاريم و همه آنچه نبايد انجام مي داديم را يك به يك به زبان بياوريم و عذر تقصير بخواهيم اين توجه براي خداوند متعال خيلي ارزشمند است، اين خلوت ها تولد دوباره روح است، اين شب را مخصوصا،  در ماه مبارك رمضان نخوابيم و به هر قيمتي هست لحظاتي را با خداي خود خلوت كنيم ،اين شبها فاصله بين ما و خداوندمان خيلي كم است، قدر  بدانيم.

امام باقر(عليه السلام) از جدّ خود نقل فرمود كه براى خداى تعالى ندا كننده ‏اى است كه در سحرها فرياد مي زند كه آيا دعا كننده اي هست ،كه او را جواب دهم و حاجت و نيازمنديش را برآورم، استغفار كننده ‏اى مي‌باشد كه من او را بيامرزم، طلب‏ كننده ‏اى هست كه او را عطا كنم. (مهدوى كنى، نقطه ‏هاى آغاز در اخلاق عملى ج1 ص 92)

امام محمد باقر(عليه السلام) مي فرمايند: "هر كس نماز واجب را در حالي كه عارف به حق آن است در وقتش بخواند، به گونه اي كه چيزي ديگر را بر آن ترجيح ندهد، خداوند براي وي برائت از جهنم مي نويسد كه او را عذاب نكند، و كسي كه در غير وقتش به جا آورد در حالي كه چيزي ديگر را بر آن ترجيح دهد، خداوند مي تواند او را ببخشد يا عذابش كند.(وسائل الشيعه، ج 3، ص 81)
 
5- فرستادت صلوات بر پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله 
نكته اي كه در باب صلوات قبل از هر چيز بايد بدانيم اين است كه، وقتي ما صلوات مي فرستيم، اين سلام و صلوات ما به رسول خدا صلي الله عليه و آله مي رسد.

رسولُ اللّه صلى‏ الله ‏عليه و ‏آله و سلّم فرمود: حَيثُما كُنتُم فَصَلُّوا عَلَيَّ ، فإنَّ صلاتَكُم تَبلُغُني. هر جا كه باشيد بر من درود فرستيد؛ زيرا درود شما به من مى‏رسد. (كنز العمّال : 2147 منتخب ميزان الحكمة : 332)

و مي دانيم كه اسلام جواب سلام را واجب مي داند ، پس پيامبر مهر و رحمت صلي الله عليه و آله  حتما پاسخ سلام را مي دهند. و خوشا به حال كسي كه ايشان جواب سلامش را بدهد.

از رسول خدا صلي الله عليه و آله روايت شده كه: «صلوات شما بر من باعث روا شدن حاجات شما مي شود و خداوند را از شما راضي مي گرداند و اعمال شما را پاكيزه مي كند.»(تفسيرالميزان، ج 5، ص 326)

در روايتي ديگر به امام علي (عليه السلام) توصيه مي كند كه هرگاه امري تو را اندوهگين ساخت، بر پيامبر و آل او صلوات فرست...» (كنز العمال، ج1، ص 181)

اين اعمال و ديگر اعمال مستحبي ، كه به امر شده اند همه و همه اثرات عميقي بر ما مي گذراند تا در راه معنويت و رشد اخلاقي ، موفقتر عمل كنيم، باشد كه به لطف خداوند متعال توفيق عمل پيدا كنيم